Het instituut publiceerde maandag, bij de opening van het academisch jaar, een analyse, waarin het de inkomsten van de universiteiten afzet tegen het aantal afgestudeerde studenten. Daaruit bleek dat er tussen 2009 en 2016 gemiddeld 33,5 procent meer bachelorsdiploma’s, en 27,3 procent meer masterdiploma’s worden uitgegeven. De inkomsten vanuit collegegeld en overheid stegen een stuk minder hard, namelijk 18 procent. ‘De analyse toont dat de universiteiten flink meer prestaties leveren, terwijl de overheidsfinanciering nauwelijks toeneemt’, concludeert het Rathenau.
Het verschil is het grootst bij de technische universiteiten en in Wageningen: namelijk 62,5 bij bachelors, en 44,1 procent bij de masters, maar de inkomsten uit collegegeld en overheid stegen maar 15 procent. Daarvan kwam maar 8,5 procent van de overheid. ‘Vanwege een tekort aan staf en practicumfaciliteiten overwegen de TU’s voor enkele studies een studentenstop’, meldt het instituut.
De groei van Universiteit Leiden, als niet-technische universiteit, valt overigens op: die levert sinds 2009 maar liefst 76,8 procent meer bachelors af, en 37,5 procent meer masters. Het budget, vanuit overheid en collegegeld, steeg met iets minder dan 29 procent.
Universiteiten werven actief studenten, ook in het buitenland, zo luidt de verklaring voor de groei. Maar het is de vraag of universiteiten maar continu op deze manier moeten groeien. Het instituut pleit voor een ‘gerichte groei’ die wordt afgestemd op de vraag van de maatschappij in plaats van op die van de student. ‘In plaats van praten over studentenstops, zouden we het debat moeten voeren over de kwaliteit van het universitaire onderwijs en moeten bedenken welk systeem daar het beste bij past’, aldus directeur Melanie Peters.
Intussen vragen jongerenorganisaties Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), vakbonden CNV Jongeren, FNV Jong en vijf andere organisaties aandacht voor de slechte aansluiting van opleidingen op de arbeidsmarkt. Het hoger onderwijs groeit, maar sluit niet aan op de arbeidsmarkt. Het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt publiceerde dinsdag een rapport waarin stond dat de aansluiting van hbo-opleidingen op de arbeidsmarkt is verslechterd. ‘Er is sprake van een toenemende onbalans tussen vraag en aanbod. Het aantal gediplomeerden is te groot voor het aantal beschikbare banen die direct aasluiten op de opleidingen.’