Om kwart over vijf klinkt handgeklap en luid geroezemoes op de hoek van de 6 Oktoberstraat in Boedapest. Rondom het gebouw van de Central European University, algemeen beschouwd als de beste onderwijsinstelling van Hongarije, lopen en staan steeds meer demonstranten. Op sommige van hun blouses of T-shirts is een blauwe button geprikt (‘#IstandwithCEU’, of het Hongaarse ‘#aCEUvalvagyok’). Anderen dragen vellen papier met slechts één woord: VETO.
Wat is er aan de hand? De Hongaarse regering heeft een wetsvoorstel in behandeling genomen: universiteiten die worden gefinancierd vanuit het buitenland mogen alleen college geven als zij ook in dat land een vestiging hebben. De CEU ontvangt haar belangrijkste fondsen vanuit de VS, maar heeft daar geen vestiging. Als de wetswijziging doorgaat mag de universiteit vanaf september 2018 geen nieuwe studenten meer aannemen.
Volgens Ana Gurau, CEU-alumna en woordvoerster van de demonstranten, is het voor de Hongaarse premier Orbán een manier om zichzelf steviger in het regeringszadel te drukken. ‘De CEU wordt door hem afgeschilderd als een soort publieke vijand. Een zondebok die de schuld krijgt van een hele rits problemen die Hongarije heeft.’
Eén van de demonstranten, de 27-jarige Zoltán Asmany, vreest het ergste. ‘Als een land oorlog gaat voeren tegen haar eigen onderwijs, is dat gewoon echt fucking gevaarlijk. Orbán is als een slechterik uit een film. Ik ben hier omdat het altijd beter is om mee te doen, dan om af te wachten tot een ander zegt wat moet worden gezegd.’
Om half zes trekt de groep naar het kruispunt achter de Sint-Stefanusbasiliek. Drie CEU-studenten houden een toespraak. ‘Ik woon in een land waarin de grootste vijanden non-profitorganisaties, mensenrechten, academische vrijheid en vluchtelingen zijn’, aldus de 21-jarige Luca Janka Lászlo.
‘Wat willen we? Academische vrijheid! Wanneer willen we het? Nu!’, zweept een latere spreker de luisteraars op. Met opgeheven vuist of VETO-papieren schreeuwen de omstanders mee.
De achterliggende reden voor het wetsvoorstel is niet duidelijk. ‘De universiteit leek behoorlijk goede banden te onderhouden met de regering’, aldus de Hongaarse student Daniel Jozsef. ‘Voor mij vormt dit geen directe bedreiging, want ik studeer in Zweden. Maar ik ben hier voor de toekomst van mijn land: als de CEU nu aan de beurt is, welke universiteit is dan de volgende?’