Door Vincent Bongers In de Pieterskerk haalde Stolker uit naar de zuiveringen van Erdogan in Turkije en de handelswijze van Trump in de VS, maar hij maakte zich ook zorgen over ontwikkelingen in Nederland. ‘Er waart een boosheid door dit land, door Europa, en door de wereld’, zei Stolker, die aan een nieuwe termijn van vier jaar als rector begint. ‘Een boosheid tegen ongeveer alles, en dus ook tegen onze universiteiten.’

En die boosheid kan ‘venijnige vormen aannemen,’ ging hij verder. ‘“Verziekte wetenschap” was de kop van een redactioneel commentaar van NRC Handelsblad onlangs.’ Er wordt terecht kritisch gekeken naar wetenschap en universiteit, aldus Stolker. ‘Of de balans tussen onderwijs en onderzoek niet is zoekgeraakt; of dat we te veel belang hechten aan ranglijstjes van universiteiten. En belangrijker nog: of we nog wel het volste vertrouwen mogen hebben in de wetenschap. Allemaal goede vragen maar ze mogen nooit nooit nooit een ondermijnende toon krijgen. Zeker niet in een wereld die op weg lijkt naar alternative facts.’

Stolker keek over de grenzen. ‘We kijken met verbijstering naar wat er in Turkije gebeurt, een land waarmee we talrijke academische banden onderhouden: sluiting van universiteiten, massaal ontslag van nu al zo’n 7000 academici. In Iran was er vorige week het bericht van een aanstaande terdoodveroordeling van Ahmadreza Djalali, professor aan de Vrije Universiteit Brussel. Deze collega staat voor zovele anderen.’

Cleveringa

Ook Donald Trump kwam langs in de toespraak. ‘In Amerika, een land waar we altijd zo zeker van waren, is er de fysieke ban die de Amerikaanse president afkondigde, in strijd met het internationale recht, en die ook wetenschappers en studenten raakt. Er is de systematische twijfel die wordt gezaaid over kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek; en er zijn de ondermijnende aanvallen van de Amerikaanse president op de onafhankelijke rechtspraak in de VS. Als het om ondermijning van de democratische rechtsorde gaat, dan moeten wij onze stem verheffen. Zeker aan een universiteit die de nalatenschap van Cleveringa beheert. Wees zuinig op alle universiteiten.’

Tijdens de dies kreeg de historicus en China-deskundige Frank Dikötter een eredoctoraat. Het is immers het Leiden Asia Year; ook de twee diesoraties die werden gehouden hadden een stevige link met dat continent. Hoogleraar Rechten Jan Michiel Otto sprak over politieke ontwikkelingen in Indonesië en in Nederland die betrekking hebben op de Islam en recht.

Maria Yazdanbakhsh, hoogleraar Immunoparasitologie hield haar oratie over onderzoek naar parasieten en ziekten in Indonesië. En over de connectie van dat land met Nederland en Leiden.