Wetenschap
Levend vaccin
donderdag 9 februari 2017

Sommige vaccins bevatten alleen stukjes van de ziekmaker waartegen ze besmetten, maar andere versies bevatten een zorgvuldig verzwakte variant van die bacteriën of virussen. Zulke zogeheten ‘levende’ vaccins zijn goedgekeurd voor gezonde mensen, maar niet voor mensen met immuunsysteem-problemen. Als je bijvoorbeeld een donornier hebt, moet je allemaal medicijnen nemen die voorkomen dat je immuunsysteem de vreemde nier afstoot. Maar dat zorgt er ook voor dat je immuunsysteem minder goed overweg kan met een virus, ook al is dat verzwakt.

Tenminste, dat is de theorie. In de praktijk is er eigenlijk niet zoveel bekend over hoe slecht levende vaccins zijn voor mensen met zulke immuunproblemen, omdat ze geen vaccins krijgen. Maar het zijn bij uitstek mensen bij wie het handig zou zijn als je ze wél kon vaccineren, want tegen de echte, onverzwakte ziektes krijgen ze het al helemaal moeilijk.

In het vakblad Vaccine houdt een internationaal team van wetenschappers, onder wie LUMC’ers Emile Jonker en Leo Visser, het onderzoek naar deze kwestie tegen het licht. Conclusie: het gaat verrassend vaak goed, al hangt het sterk af van de patiënt – mensen met immuunziektes als reuma worden minder vaak ziek dan dragers van een donororgaan. Van de meer dan twintigduizend patiënten in de studies overleden er twee.

Dat getal, twintigduizend, suggereert groot onderzoek met veel patiënten en een grote controlegroep. Dat valt echter tegen. De meeste studies zijn klein en niet zo goed opgezet, en de onderwerpen lopen nog behoorlijk uiteen: een studie naar het BMR-vaccin bij reumapatiënten vertelt je niet zoveel over of je iemand met een donororgaan nou wel of geen gele-koortsprik moet geven. De auteurs durven het dan ook niet aan om op basis van hun conclusies de huidige aanbevelingen voor levende vaccins aan te passen.