Wanneer werden Aziaten geel?

‘Het zal veel mensen verbazen dat de eerste reizigers naar China en Japan de bevolking daar beschreven als “blank”. Ik ben toen op zoek gegaan naar het moment dat men Aziaten geel is gaan noemen. Dat was een frustrerende zoektocht, want tot de negentiende eeuw was het woord geel nauwelijks te vinden. En daarna overal. Er leek geen bron te zijn.

‘Toen bleek dat ik op de verkeerde plek zocht. Ik keek naar verslagen van handelsreizigers en missionarissen, maar als een ooggetuige naar een Aziaat kijkt, ziet hij geen geel. Het idee van de gele Aziaat kwam uit de wetenschap.’

Hoe heeft de wetenschap dit uitgevonden?

‘Aan het eind van de achttiende eeuw probeerde men, op basis van objectieve kenmerken, de mensheid in rassen te verdelen. Ze gebruikten kleuren om de superioriteit van het ‘blanke’ ras te benadrukken. Toen is het Aziatische ras bedacht, wat ze het “Mongoolse ras” noemden. Toen waren ze nog steeds niet geel, maar “donker” of lurid, of gewoon wit. Lurid is moeilijk te vertalen, het is ongeveer de kleur van een ziek persoon. Uiteindelijk noemde de wetenschapper Blumenbach het ras geel, en dat is overgenomen.’

Hoezo werd dat overgenomen?

‘Daar is geen makkelijk antwoord op. Het is natuurlijk een totaal willekeurige keuze. Aziaten zijn helemaal niet geel. Maar het is helemaal geabsorbeerd in de cultuur. Ook Aziaten noemen zichzelf nu geel. En in China is het zelfs onderdeel van nationale trots. De kleur geel speelt in Chinese tradities een grote rol. Maar de huidskleur komt daar niet vandaan.’

Wat zijn de gevolgen?

‘Het “Mongoolse ras” bevat een enorme groep mensen, en die werden allemaal bij elkaar geveegd. Als groep werden ze gezien als inferieur aan het blanke ras. Hun overheden waren slechter, ze waren minder beschaafd, ze hadden de verkeerde religies en aten het verkeerde eten.

‘De kleur op zich is niet belangrijk. Ras wel. Bij andere rassen zal je vergelijkbare verhalen aantreffen. Niemand is echt zwart, bijvoorbeeld.’ AK