Columns & opinie
071-527...: Geen stress
Hoogleraar Onno Meijer onderzoekt het stresshormoon cortisol. Op het publiekssymposium over Onzekerheid op 4 november vertelt hij over wat stress met ons geheugen doet. ‘Als je gestrest je tentamen leert, onthoud je alleen dat je het niet gaat halen.’
donderdag 3 november 2016

Welke functie heeft stress?

‘Stress heeft twee kanten: aan de ene kant vinden we het vervelend. Je krijgt stress door onzekerheid en gebrek aan controle. Aan de andere kant is het nuttig: een stressreactie helpt je aan te passen aan die onzekere informatie. We leren soms dingen beter als ze stressvol zijn. Ik laat in mijn lezing zien dat de manier waarop we beslissingen nemen, en de manier waarop we dingen leren, beïnvloed worden door stress.’

Hoe beïnvloedt het ons?

‘Ergens, en niemand weet echt precies waar, constateert ons brein dat er aanpassing nodig is buiten het normale gedoe van iedere dag. Dan worden bepaalde neurotransmitters geactiveerd en die beïnvloeden veel hersengebieden. Je brein gaat van een rusttoestand direct naar een stresstoestand. Dan word je alerter en je kan minder goed nadenken, maar wel sneller beslissingen maken. Je gaat niet uitgebreid afwegingen maken, en dat kan handig zijn. Als je moet vluchten, bijvoorbeeld.

Hoezo?

‘Als de stresstoestand begint, maakt je lichaam adrenaline aan, zodat de rest van je lichaam ook in een stresstoestand komt. Daarna komt het stresshormoon cortisol vrij. Die helpt bij de lange- termijnaanpassing aan stress. Het helpt bijvoorbeeld stressvolle gebeurtenissen te onthouden.

Dus stress is goed voor je geheugen?

‘Ja, in de zin dat cortisol helpt bij het vastleggen van een gebeurtenissen in ons langetermijngeheugen. Dat is logisch, want een die gebeurtenis die een stresstoestand veroorzaakt, is vaak relevant. Stress helpt bij het onthouden van dingen die belangrijk voor je zijn. Stel, je hebt allerlei taakjes. We weten dat als ze saai zijn, je ze niet onthoudt. Door die taakjes te doen met een verhoogd stresshormoon, leren we ze niet alleen, maar onthouden we ze ook.’

Dus: wel of niet op het laatste moment een tentamen leren?

‘Als je gestrest gaat leren, alleen om je tentamen te halen, is dat wat je onthoudt: ik moet mijn tentamen halen. Want dat is op dat moment relevant voor jou. Maar de stof onthoud je niet.

‘Het is bewezen dat bij “stampen” er op lange termijn heel weinig blijft hangen. Zeker als het je niet echt aangaat, als je het alleen maar leert om het tentamen te halen, weet je zeker dat je er niet veel van gaat onthouden.

‘In plaats daarvan moet je zorgen dat je adrenaline omhooggaat als je studeert, dus zorgen dat je hart er sneller van gaat kloppen. Voor iedereen geldt dat wat je emotioneert, je ook onthoudt. Dus je moet er enthousiast van worden.

‘Gestrest zijn terwijl je herinneringen moet ophalen werkt dan weer niet. Want dan “denkt” je lichaam dat het niet zoveel zin heeft om oude herinneringen op te halen. Die hebben er toch niet zoveel mee te maken.’ 

Publiekssymposium: Onzekerheid, Stadsgehoorzaal, 4 november, vanaf 8:30, € 7,50

Anoushka Kloosterman