Van Dijk riep de minister op om het collegegeld voor een tweede studie gelijk te stellen aan het wettelijk collegegeld. Dat is de 1.984 euro die studenten dit collegejaar voor een eerste studie betalen. Wie na het behalen van een diploma nog een tweede studie wil volgen, betaalt het zogenaamde instellingscollegegeld. Dat is vaak een hoger bedrag, gerelateerd aan de kosten die een hogeschool of universiteit daadwerkelijk maakt voor een opleiding. Sinds 2010 komt het ministerie onderwijsinstellingen namelijk niet meer financieel tegemoet voor studenten die een tweede studie volgen. Gemiddeld gaat het om 9.000 euro per jaar, maar er zijn uitschieters tot 32.000 euro per jaar.
Volgens Van Dijk komt de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in het gedrang. In zijn Kamervragen wijst hij op een afname van ‘ruim eenderde’ van het aantal studenten dat een tweede studie koos. De minister erkent dat er een daling was tussen 2010 en 2013, ook omdat er is ingezet op betere studiekeuzes, maar merkt op dat het aantal inschrijvingen voor tweede studies sindsdien gestabiliseerd is.
Een maximering van het instellingscollegegeld ligt volgens Bussemaker alleen ‘in de rede’ als onderwijsinstellingen herhaaldelijk niet transparant zijn over de opbouw van de bedragen. De reguliere universiteiten, zoals die van Leiden, zijn momenteel al voldoende transparant en de meeste hogescholen ook. Alleen ‘veelal kleinere hogescholen, de levensbeschouwelijke universiteiten en de OU’ blijven achter in hun informatievoorziening. Ook zij hoeven nog niet direct voor een maximumbedrag te vrezen, blijkt uit de antwoorden. De minister gaat de instellingen er eerst nog eens ‘ernstig op aanspreken’, als dat niet helpt, zal ze ‘maatregelen treffen tot het verplicht stellen van transparantie’ en ‘in het uiterste geval’ zal ze overgaan tot ‘het aanscherpen van de regelgeving over transparantie’.
De Stichting Collectieve Actie Universiteiten (SCAU) procedeerde de afgelopen jaren tegen de hogere tarieven en een gebrek aan transparantie. Die pogingen strandden in juni uiteindelijk bij de Hoge Raad.
MvW