Wetenschap
527: Niet graven maar gamen
Een groep Leidse archeologen zamelt geld in voor hun boek over games-archeologie.
donderdag 3 maart 2016

Dr Angus Mol, we beginnen d’r maar meteen mee: Lara Croft?

Tomb Raider komt uiteraard aan bod, maar het onderwerp is veel diverser. Archeologie is begonnen met het Lara Croft-achtige veldwerk, maar het is uitgegroeid tot een breder vakgebied, breder dan veel mensen op ’t eerste gezicht denken. Archeologie in games is een aspect daarvan.’

Op de conferentie die bij het boek hoort, komt iemand praten over de archeologie van Dragon Age. Miljoenen mensen betalen geld om dat spel te spelen. Gaat er belastinggeld naar zulk onderzoek?

‘Geen Nederlands belastinggeld! Ook niet zoveel buitenlands geld, trouwens. Vooralsnog zijn dit soort onderwerpen vooral passion projects van archeologen.’

Waarom? Wat wil je ermee bereiken?

‘Zulke spellen zijn toegankelijk voor iedereen; het zijn enorm uitgebreide verhalen, en mensen werken samen om die te verkennen. Als je mensen in een virtueel nagebouwde versie van het oude Rome zet, gaan ze zich gedragen als toeristen, maar in games zijn ze zichzelf. Daar kun je van leren.’

Bijvoorbeeld?

‘In de archeologie speelt het denken van filosoof Thomas Hobbes een grote rol. Hij zag mensen als gewelddadige wezens, die met behulp van een krachtige overheid, een Leviathan, beteugeld moeten worden. Tijdens het spelen van het post-apocalyptische spel DayZ merkte ik dat de spelers hun eigen samenlevingen bouwden, zodat ze in voorwerpen konden handelen – zonder dat daar een leviathan voor nodig was. Ze sloten allianties, hielpen elkaar tegen overvallers, enzovoort. Dat leert je iets over hoe samenlevingen zich vormen. Misschien ook wel over hoe oude samenlevingen zich vormden.’

Dit is niet meteen waar mensen aan denken bij archeologie.

‘Dat gedoe met die schepjes en troffels leer je in het eerste jaar van je studie. De rest van de tijd gaat over het vormen van je perspectief als archeoloog – ook nuttig als je uiteindelijk een andere richting op gaat. Games kunnen helpen bij die perspectiefvorming. De Leidse archeologiefaculteit is daar een fijne plek voor: niemand zegt dat we dit niet moeten doen omdat het geen archeologie zou zijn. Hier kan het gewoon.’

Wat is hèt archeologie-spel dat je moet spelen?

Far Cry Primal heeft heel veel archeologisch interessante aspecten. Veel voorwerpen in het spel zijn gebaseerd op archeologische vondsten. Aan de andere kant schetst het een strijd tussen moderne mensen en primitieve, gewelddadige mensen die op Neanderthalers lijken. Dat beeld van Neanderthalers klopt niet, blijkt onder meer uit Leids onderzoek.’

Waarom die Kickstarter?

‘We zijn door meerdere wetenschappelijke uitgevers gevraagd om de conclusies van ons congres bij hun te publiceren, maar dat zou de plank misslaan.

Dit gaat niet alleen om de academische wereld, maar ook over het grotere publiek, de mensen die de spellen spelen. Dus het boek moet ook Open Access beschikbaar zijn, en dat kost geld. We zijn sinds vrijdag online en we zitten nu al op veertig procent, dus hopelijk lukt het ook echt.’ BB