Maar zolang automatisering nog niet mogelijk is, moeten vergeetachtige afgestudeerden gewoon de boetes betalen. Dat zei Bussemaker na de ministerraad vrijdag.
Uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), opgevraagd door de Volkskrant, blijkt dat alleen al in 2014-2015 circa 120.000 afgestudeerden een boete betaalden voor het niet op tijd stopzetten van hun ov-kaart. De bedragen die afgetikt moeten worden lopen enorm op. Een halve maand onterecht bezit van de kaart kost 97 euro.
In de periode 2014-2015 werd ongeveer 56 miljoen euro aan boetes betaald door afgestudeerden. Dat blijkt uit een brief van de minister aan de Tweede Kamer. Maar dat bedrag valt in totaal nog hoger uit. In 2014 werd er 31 miljoen euro geïnd. Tot en met oktober 2015 staat de teller op 25 miljoen euro. De maanden november en december ontbreken dus nog. De boete wordt geïnd door DUO en het bedrag wordt doorgegeven aan de ov-bedrijven als compensatie voor misgelopen inkomsten.
Afgestudeerden moeten naar een automaat op het station om hun kaart te wijzigen. Dat moet vóór of op de 5e werkdag van de 1e maand waarin de student geen recht meer de kaart heeft. Er zijn studenten die gewoon vergeten dat ze hun reisproduct moeten aanpassen. Maar een deel van het probleem ontstaat ook door de procedure. Niet iedereen is in staat om naar een station te gaan en de kaart op te zeggen.
Afgestudeerden verblijven bijvoorbeeld in het buitenland voor werk, stage of een nieuwe opleiding.
‘Het zou ook mijn voorkeur hebben als het stopzetten automatisch zou gebeuren’, zei Bussemaker vrijdag. ‘Dan voorkomen we boetes. Maar dat is mede door de grote groep studenten op het moment niet mogelijk.’
De minister blijft op zoek gaan naar manieren om het probleem op te lossen. Maar zolang dat nog niet kan, moeten afgestudeerden niet zo zeuren. ‘Het zijn gewoon burgers die op een normale manier moeten betalen voor hun treinkaartje. Dan is het onredelijk als zij gemakkelijk van hun ov-kaart gebruik kunnen blijven maken na hun afstuderen.’
Maar waarom koppelt DUO de uitschrijving van een student niet aan het schrappen van de kaart? Zo eenvoudig is dat niet, aldus de dienst. ‘Wij zijn een radertje in het geheel’, zegt DUO-voorlichter Tea Jonkman. ‘Het ministerie van Onderwijs onderhandelt met de ov-bedrijven over de kosten van de kaart. Zij zijn dan ook bepalend in dit proces. DUO geeft door aan de bedrijven dat de studie is afgerond. Maar het is niet mogelijk voor ons om dan de kaart automatisch ook stop te zetten.’
Het scheelt ook al als de kaart online aangepast kan worden. Maar volgens studentenorganisatie LSVb willen de ov-aanbieders en Translink, het bedrijf achter de chipkaart, dit niet omdat ze maar al te graag de boetes incasseren.
Volgens Translink is het echter veel te duur om het op afstand opzeggen te faciliteren voor alle studenten.
Het komt overigens ook voor dat afgestudeerden er bewust voor kiezen om hun reisproduct niet aan te passen. Hun reiskosten zonder kaart zijn dan hoger dan de boetes die ze betalen
Bussemaker wil dit gesjoemel voorkomen door de boete op te krikken naar driehonderd euro per maand.VB