Nieuws
Politicologie pakt uittreksels aan
Het instituut Politieke Wetenschap gaat de strijd aan met betaalde college-uittreksels. En met succes. Een van de aanbieders, Stichting Intermediair Leiden (SIL), is gedwongen om politicologieverslagen terug te trekken. ‘Ze weten dat wat ze doen niet deugt.’
Vincent Bongers
woensdag 25 november 2015

‘Er zijn dertig slides van mijn powerpointpresentaties in een SIL-samenvatting gebruikt’, zegt hoogleraar empirische politicologie Rudy Andeweg. ‘Die zijn van Blackboard geplukt en zonder bronvermelding in het uittreksel verwerkt. Het balkje waarin mijn copyright stond, is van iedere slide afgeknipt. Nergens staat dat het mijn college is. Het is duidelijk dat het auteursrecht is geschonden.

‘Toen ik dat ontdekte, hebben het opleidingsbestuur en, naar ik heb vernomen, ook het faculteitsbestuur contact opgenomen met de juridische afdeling van de universiteit. Die deed niets. Vervolgens heb ik zelf juridisch advies ingewonnen en een brief gestuurd naar SIL. Ze hebben hun fout toegegeven. Ook zeggen ze toe voortaan alleen samenvattingen van politicologie te verspreiden als de docent daar toestemming voor geeft. Dat doe ik natuurlijk niet, en ik hoop dat geen van mijn collega’s zo stom is om dat wel te doen.’

Universitair hoofddocent politicologie Jan Erk ondernam ook met succes stappen tegen SIL. Veel wil hij er niet over kwijt. ‘Ik heb inmiddels een schikking getroffen.’

Rick Keereweer, bestuurslid van SIL, wil per telefoon niet ingaan op de kwestie. ‘Ik wil dit eerst bespreken met de andere leden van het bestuur.’ Een beloofde mail met uitleg, was bij het ter perse gaan van deze krant nog niet ontvangen.

Het schenden van auteursrecht bood Andeweg een instrument om in te grijpen, maar er speelt meer. ‘Ik wil dit gewoon niet hebben. We leren bachelorstudenten om wetenschappelijke artikelen kritisch te lezen. Eerstejaars starten met onderwijsboeken en een paar artikelen. Het is essentieel dat ze het boek lezen en daar zelf een samenvatting van maken. Als je dat niet doet, dan krijg je later problemen met het lezen van artikelen.’

Andeweg: ‘Bij één tentamenvraag werd systematisch dezelfde fout gemaakt bij de beantwoording. Wij vroegen ons af: “Hoe kan dat?” We hebben zowel de werk- als hoorcolleges doorgelicht om te kijken of het daar was misgelopen. Dat was niet het geval. Toen kwamen we erachter dat de fout was te herleiden tot het SIL-verslag. We schrokken echt van de kwaliteit. Het kan niet zo zijn dat studenten terugvallen op dit soort slechte samenvattingen, terwijl de kwaliteit van ons onderwijs steeds verder omhoog moet.’

Over de schending van het auteursrecht zegt hij: ‘Als ik er achter kom wie de samenvatting heeft gemaakt, stap ik naar de politie om aangifte te doen. En ik dat doe ik ook bij de examencommissie. Onderwijsmateriaal is alleen voor eigen gebruik. Zo staat het in de onderwijs- en examenregelingen van de opleiding. Dus daar houdt SIL zich niet aan. Er zijn al twee studenten die werken voor SIL door de examencommissie op het matje geroepen. Maar die hebben geen sanctie gekregen omdat hun activiteiten niet konden worden gekoppeld aan mijn cursus. SIL wil niet zeggen wie de maker van de samenvatting van mijn college is. Dat zegt mij genoeg. Het is geen naïviteit. Ze weten dat wat ze doen niet deugt.’

Andeweg vindt het vreemd dat andere opleidingen geen actie ondernemen tegen aanbieders van samenvattingen. ‘Bij Rechten pakken ze dit niet aan. Dat begrijp ik niet. Misschien zegt dit ook iets over de aard van die studie.’

‘Dit college vormt een onderdeel van een boek dat nog moet verschijnen. Ik ben er niet blij mee dat er al een piratenkopie van delen van het boek in omloop is.’

Zijn mening wordt ‘binnen het instituut heel breed gedragen’, zegt Andeweg. ‘Collega’s zijn het er mee eens.’ Bijzonder hoogleraar kiezersonderzoek Joop van Holsteyn bevestigt dat. Docenten die grote eerste- en tweedejaars vakken geven, kregen een mail van SIL waarin om toestemming werd gevraagd om materiaal te gebruiken. ‘Ik geef geen toestemming en ik heb het niet geturfd maar ik heb de indruk dat veruit de meeste collega’s daar hetzelfde over denken.’

Van Holsteyn noemt de verslagen ‘een probleem dat al lang sluimert. Het is best vreemd dat er niet al eerder actie is ondernomen. Als je er langer over nadenkt, worden die samenvattingen eigenlijk alleen maar problematischer.’ VB