Wetenschap
Apenpoep - Zuurstof - Olijfolie
woensdag 11 november 2015

Apenpoep

Apen in de dierentuin zijn vaak geïnfecteerd met de parasiet Entamoeba nuttalli, familie van de E. histolytica die bij mensen rode bloedcellen eet. De ziekte blijkt echter niet uniek voor apen, blijkt uit een artikel in Emerging Infectious Diseases. Twee parasitologen van het Leids Universitair Medisch Centrum deden samen met Belgische collega’s onderzoek naar apenpoep uit zes Nederlandse en Belgische dierentuinen. Ze namen ook ontlasting van de dierenverzorgers mee.

Bijna één op de drie deelnemende verzorgers had wel een parasiet in de darmen zitten. In een van de dierentuinen waren zowel de apen als hun verzorgers geïnfecteerd met een zweepworm. Eén verzorger had de E. nuttalli-parasiet opgelopen, een infectie die volgens de boekjes alleen bij apen voorkomt. De menselijke drager leek overigens geen klachten te hebben. In elk geval kan het geen kwaad om dierentuinmedewerkers regelmatig te screenen op parasieten, adviseren de wetenschappers.

Zuurstof

De komeet 67P/Churyumov–Gerasimenko, waar de ESA-sonde Rosetta foto’s van nam, bevat zuurstof. Er zit ook zwavel, waterdamp en methanol, maar dat is voor sterrenkundigen minder verrassend. Zuurstof is wel raar, want het is een behoorlijk agressief chemisch goedje, dat snel reageert met van alles en nog wat.

Het zou kunnen dat de zuurstof ontstaat doordat de straling in de ruimte watermoleculen uit elkaar rukt, maar daarvoor is er eigenlijk teveel aanwezig. Blijkbaar zat die zuurstof er al in toen 67P werd gevormd. Dat zou betekenen dat er in ons vroege zonnestelsel meer zuurstof aanwezig was dan sterrenkundigen altijd aannamen. De ontdekking, waaraan de Leidse astronomen Ewine van Dishoeck en Catherine Walsh meeschreven, is gepubliceerd in Nature.

Olijfolie

Aan de verschillende stofjes in olijfolie worden allerlei gezondheidseffecten toegedicht, en over de smaak kunnen culi-snobs helemaal los gaan. Olijfolie is dan ook bijna letterlijk vloeibaar goud: de duurdere soorten gaan voor meer dan honderd euro per liter over de toonbank.

Dan is het dus zaak dat je het spul een beetje uit elkaar kunt houden. Niet alleen of het wel van echte olijven is, maar of het ook echt olie van die ene zeldzame olijvenvariant is. Alleen al in Spanje kennen ze 250 verschillende olijfrassen, dus het uit elkaar houden is een uitdaging. Metabolomics-onderzoeker Tiziana Pacchiarotta van het Leids Universitair Medisch Centrum doet normaal gesproken onderzoek naar urineweginfecties. Ze werkte echter ook mee aan een artikel in het Journal of Chromatography A, waarin wordt uitgelegd hoe je met een combinatie van scheikundige technieken aan de olie kan zien uit welke olijf hij kwam. Bij 25 oliën van 5 olijfrassen lukte dat al.

Door BART BRAUN