Steriele neutrino’s
In het röntgen-spectrum van bepaalde sterrenstelsels zit een piekje waarvan de aard niet helemaal duidelijk is. Het zou, heel misschien, een vorm van donkere materie kunnen zijn: sterrenkundigen weten hoe zwaar het heelal is, maar waar die massa uit bestaat is nog onduidelijk. Eén van de mogelijke verklaringen zijn zogeheten steriele neutrino’s; elementaire deeltjes die nog moeilijker te detecteren zijn dan hun gewone variant. En juist die verklaring zou precies dat gekke piekje verklaren: als de hypothetische neutrino’s uiteenvallen, zouden ze straling moeten uitzenden van precies die golflengte.
Die piek werd vorig jaar tegelijkertijd ontdekt door twee teams, eentje uit Harvard en eentje met Leidenaars Alexey Boyarsky en Jeroen Franse erin.
Die twee hebben nu een nieuw artikel uit in Physical Review Letters, over hetzelfde piekje. Dat zie je namelijk ook als je naar het centrum van de Melkweg kijkt. Naar sterrenkundige begrippen is het relatief dichtbij (nog geen 30.000 lichtjaar), en het zit tjokvol donkere materie, dus je zou een lekker sterk signaal moeten vinden. De gevonden gegevens zijn consistent met hun donkere-materie-verklaring, stellen de auteurs. Dat is nog iets heel anders dan definitief bewijs. Dat zal waarschijnlijk op zich laten wachten tot ergens in de jaren twintig, als ESA de Athena-röntgentelescoop lanceert.
Hersenstimulatie
Een internationaal team van onderzoekers met de Leidse Roberta Sellaro als eerste auteur, beschrijft in het vakblad Brain Stimulation hoe een bepaalde vorm van hersenstimulatie mensen minder bevooroordeeld lijkt te maken.
Van het hersengebiedje de mediaal prefrontale cortex (mPFC) was al bekend dat het een rol speelt bij de indruk die andere mensen op je maken. Ook staat het gebiedje in verbinding met andere hersengebieden die een rol spelen bij conflictbeheersing. Dat gebiedje konden de onderzoekers gericht stimuleren of juist minder actief maken met behulp van een stroompje op de juiste plek van de schedel. Vervolgens moesten de proefpersonen een psychologisch testje doen dat onderzocht of ze bevooroordeeld waren tegen Marokkanen.
Als je het gebiedje stimuleert, zijn de vooroordelen lager dan als je het afremt of alleen de elektrodes plakt zonder er stroom overheen te gooien. Omgekeerd leidt afremmen overigens niet tot racistischer uitkomsten. Waarom dat zo is, weten de onderzoekers nog niet. Mogelijk compenseren hersenen gewoon harder voor afremming dan voor stimulatie.
Sabeltandtijger
Het Duitse plaatsje Schöningen is bekend omdat er veel stokoude – 300.000 jaar – speren zijn gevonden. Archeologen vinden er ook veel botten van dieren, klaarblijkelijk gedood met behulp van zo’n speer. In het Journal of Human Evolution beschrijven de Leidse archeologen Thijs van Kolfschoten en Ivo Verheijen samen met twee Duitse collega’s een opmerkelijke dierenvondst uit Schöningen: sabeltandtijgers. Het gaat om verschillende resten, vooral tanden.
Er zit ook een voorpootbot bij, en dat is aan de krassen en deuken te zien eerst zorgvuldig schoongemaakt. Daarna is het schijnbaar gebruikt om ergens op te slaan, bijvoorbeeld om stenen gereedschap mee te maken. Vermoedelijk dienden die speren niet alleen voor de jacht, maar ook om levensgevaarlijke roofdieren op afstand te houden, schrijven de onderzoekers.
Door BART BRAUN