‘Mensen die zich machteloos voelen binnen een sociaal, economisch of politiek systeem zijn soms juist geneigd dit systeem te steunen, ook als dat objectief gezien in hun nadeel is’, vertelt de universitair docent sociale psychologie.
Van der Toorn onderzoekt de sociaal psychologische mechanismen bij sociale verandering. ‘Sommige van die mechanismen staan sociale verandering in de weg, zoals system justification, wat er op neerkomt dat het psychologisch comfortabeler is om te geloven dat de status quo rechtvaardig is, ook als dat in werkelijkheid niet zo is. Indirect geven mensen zo zichzelf de schuld van hun onvoordelige situatie en houden ze die juist in stand.’ Daarnaast doet ze diversiteitsonderzoek. ‘Hoe werknemers van verschillende etnische achtergronden samenwerken, of hoe de universitaire gemeenschap minder genderbevooroordeeld gemaakt kan worden. Want onder professoren is het aandeel vrouwen nog steeds te laag.’
Aan de Gratamaprijs is een geldbedrag verbonden van 25.000 euro. Daarmee wil Van der Toorn een nieuwe onderzoekslijn opzetten met collega-wetenschappers in de Verenigde Staten. ‘Daarin kan ik twee van mijn onderzoeksgebieden samenbrengen. Uit anekdotes weet ik al dat ook vrouwen, als ogenschijnlijke ontvangers, soms tegen diversiteitsbeleid zijn. “We kunnen het allemaal zelf”, hoor ik, terwijl de statistieken laten zien dat dat niet altijd zo is.’
Ze heeft al gesproken en adviezen uitgewisseld met diversity officer Isabel Hoving van de Universiteit Leiden, maar doet zelf geen onderzoek naar het universiteitsbeleid. ‘De universiteit gaat bijvoorbeeld diversiteitstrainingen aanbieden, maar vooralsnog voor kleine groepen, waarbij het lastig is om de effectiviteit te meten. Misschien in de toekomst.’
Bij haar onderzoek met Amerikaanse collega’s heeft ze al een symposium in gedachten. ‘In Leiden. De Gratamaprijs biedt een mooie kans om allerlei wetenschappers hier uit te nodigen.’
Na haar bevallingsverlof keert ze eind 2015 terug naar de universiteit. ‘Dan ga ik het onderzoek opzetten en bedenken wanneer ik naar de VS vertrek. Het duurt allemaal nog wel even. Maar dat is het mooie van de Gratamaprijs: ik kan het geld inzetten wanneer ik wil. Als het maar ten goede komt aan de wetenschap.’ MVW