Het is 2036. Tokio is veranderd in een verlaten ruïne. Een aardbeving heeft twintig jaar eerder talloze inwoners gedood en een kerncentrale doen ontploffen. Er is zoveel straling dat leven zonder beschermende kledij niet mogelijk is. Toch dartelen er drie mooie jonge vrouwen in schooluniformen rond op de puinhopen. Het zijn de zogeheten Coppelions: genetisch gemanipuleerde klonen die zwaar bewapend met grote guns naar overlevenden zoeken.

Ze spelen de hoofdrol in de manga Coppelion en vormen het onderzoeksobject van de Amerikaan Carl Li. Hij hoopt op 30 juni te promoveren op de Japanse comics, en richt zich daarbij voornamelijk op hoe emoties worden gebruikt om commentaar te geven op politieke en culturele ontwikkelingen in Japan.

Li heeft een achtergrond als animator en illustrator. ‘Ik had een goede reputatie opgebouwd als blogger over anime (de tekenfilmvariant van manga, red.) en zo kwam ik in contact met een fan die werkte aan de tekenfilmserie Teenage Mutant Ninja Turtles: Back to the Sewers. Zo werd ik productieassistent bij de animatie Turtles forever uit 2009. Mijn werk bestond onder andere uit het digitaal inkleuren van achtergronden. Maar ik heb ook met mijn collega’s een blaster ontworpen, een update van een groot geweer uit de oorspronkelijk cartoon uit de jaren tachtig.’

De makers van Coppelion hadden een vooruitziende blik: van de manga verschenen al meerdere delen voor de ramp met de kerncentrale in Fukushima in maart 2011. ‘Ze hebben gelijk gekregen door te waarschuwen voor het gevaar van nucleaire energie’, zegt Li. ‘In de eerdere delen was deze kritiek wat minder expliciet, maar na de ramp is het directer geworden.’

Toen de kritiek nog versluierd was, kozen de schrijvers er voor om de Coppelions centraal te stellen. Ze vertonen typisch menselijke emoties, maar zijn tegelijkertijd wezens die door de wetenschap zijn gecreëerd, en wel door dezelfde figuren die medeverantwoordelijk zijn geweest voor de ramp. Dat schept een hoop verwarring en tegenstrijdige emoties. Een deel van hen voelt zich mens, anderen koesteren juist een diepe haat tegen de mensheid.

Li: ‘Het interessante is dat Coppelion op het eerste gezicht veel meer aandacht krijgt vanwege gevechten tussen mooie genetisch gemanipuleerde meisjes. Het lijkt een typische actiemanga, maar de emoties van de personages zijn een reflectie van het idee dat kernenergie, politiek een genetische manipulatie allemaal vormen van macht zijn, die kunnen worden misbruikt. En dat gebeurt dus ook: de autoriteiten vinden het belangrijker om de illusie van veiligheid en welvaart te scheppen dan het welzijn van de bevolking van het vernielde Tokio.’

Wrang detail: ‘Zelfs de Aum Shinrikyo sekte die in 1995 met het zenuwgas sarin een dodelijke aanslag pleegde op de metro in Tokio had haar eigen manga en anime waarin hun grote leider Asahara Sh?k? wordt verheerlijkt.’

Li benadrukt wel dat lang niet alle comics bronnen van verzet zijn. ‘Er zijn ook talloze voorbeelden van manga die juist het belang van traditionele Japanse waarden benadrukken.’

De verscheidenheid aan manga is enorm en emoties spelen vaak een belangrijke rol. Er is zelfs Mahjong-manga waarin ingewikkelde spelsituaties worden uitgelegd aan de hand van woede en verdriet. De frustraties van de verliezers spat soms van de pagina’s. “Dit kan niet waar zijn, dit kan niet waar zijn”, schreeuwt een wanhopig ineengezakte speler dan na een superieure move van een tegenstander, alsof zijn leven voorbij is. ‘Dit soort emotionele reacties volgen als een speler een onverwachte of ongebruikelijke zet doet. Woede en verdriet zijn een gids zodat de lezer het spel beter kan doorgronden.’

De favoriete manga van Li is Genshiken. ‘Dat gaat over een groep anime- en manga-fans, die heel realistisch is geportretteerd. Ik zag mezelf en mijn vrienden echt terug. Maar gaandeweg wordt de groep ouder en verandert het concept van het fan-zijn. Ik werd er helemaal door meegesleept. Door Genshiken merkte ik hoe krachtig emoties in manga kunnen zijn. Dat heeft geleid tot dit onderzoek.’