Wetenschap
Rokers - Bultrug - Titan
woensdag 3 juni 2015

Niet-rokende rokers

Roken is meer dan een verslaving: het is een deel van wie je bent. Veel mensen die roken, zien zichzelf ook als ‘roker’, als lid van een groep. Leidse gezondheidspsychologen onderzochten de rol van die identiteit op rookgedrag, en in de reactie op het rookverbod in de horeca. Hoe meer mensen zichzelf als roker zien, hoe vaker ze dat rookverbod verwerpen, of zichzelf als slachtoffer zien van dat verbod, schrijven de onderzoekers in Psychology & Health.

Daarnaast blijkt vooral de mate waarin mensen zichzelf als niet-roker zien belangrijk voor de kans dat ze daadwerkelijk stoppen of dat in elk geval proberen. Ook waren rokers die zichzelf eigenlijk een niet-roker vonden – ze bestaan – minder negatief over het rookverbod. Dat alles suggereert dat antirookmaatregelen beter werken als je ervoor kan zorgen dat rokers zichzelf meer identificeren met niet-roken. Dat zou je bijvoorbeeld kunnen doen door mensen die willen stoppen verhalen over zichzelf als niet-rokers te laten schrijven. Of dat ook echt werkt, moet echter nog worden onderzocht.

Bultrug Johannes

Weet u nog, die bultrugwalvis die vorig jaar aanspoelde op Texel? In het Marine Pollution Bulletin staat een artikel over dat dier, waar de Leidse promovendus Pepijn Kamminga aan meeschreef.

Als een walvis aanspoelt, gaan wetenschappers onderzoek doen, onder meer naar wat zo’n dier heeft gegeten. Bultruggen filteren zeewater door hun baleinen, en eten dus vooral plankton. Daarnaast viel er in de darmen te vinden: restjes van vis, houtsnippers, en plastic. Plastic valt langzaam uit elkaar in steeds kleinere vezeltjes, een zogeheten plasticsoep, en ook walvissen krijgen die soep binnen. De onderzoekers troffen 45 van zulke ‘microplastics’ aan in hun monsters; geëxtrapoleerd zou de hele walvis zo’n 160 stuks bevatten. Nog geen theelepeltje vol; het is onwaarschijnlijk dat het plastic een rol speelde in de stranding van de bultrug.

Titan

Titan is een van de manen van de planeet Saturnus. Sterrenkundigen en biologen vinden de maan buitengewoon interessant, omdat hij zo lijkt op een planeet. Titan heeft meren, en als enige maan in ons zonnestelsel een eigen atmosfeer. In die atmosfeer gaat het er spannend aan toe: in 2012 verscheen er bij de Zuidpool van Titan een reusachtige en raadselachtige wolk. Onderzoeker Remco de Kok van de Leidse Sterrewacht en het ruimte-onderzoeksinstituut SRON haalde vorig jaar Nature met zijn ontdekking dat die wolk blauwzuurijs bevat. In The Astrophysical Journal Letters van deze maand beschrijft hij samen met andere onderzoekers hoe het sindsdien met de wolk is gegaan.

Het infraroodsignaal dat de wolk afgeeft, is alleen maar sterker geworden sinds de Cassini-sonde aan het meten is. Op de echte Zuidpool zelf is dat signaal overigens niet het sterkst; de wolk lijkt in een soort donut daaromheen te liggen. Op grond van het gedrag van vergelijkbare wolken op de Noordpool verwachten de wetenschappers dat de reuzenwolk ergens volgend jaar of het jaar erop zal verdwijnen, in een maandenlange regen van blauwzuur.

Door BART BRAUN