Nieuws
'Stop met maatregelen stapelen'
De Leidse universiteit voert maatregelen in om het studierendement te verhogen waarvan onbekend is of ze werken, vindt onderwijskundige Maartje van den Bogaard van het Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing (ICLON). Vrijdag 13 februari promoveerde zij in Delft op een onderzoek naar studiesucces bij eerstejaars.
donderdag 12 februari 2015

Wat heeft u onderzocht?

‘De TU Delft is al heel lang bezig met het proberen te verbeteren van het rendement van de ingenieursopleidingen, maar dat lijkt maar weinig op te leveren. In ieder geval lukt het niet om het aantal uitvallers terug te brengen. Er is geïnvesteerd in het verbeteren van de studeerbaarheid van de opleidingen, studenten zitten in mentorgroepen en er is projectonderwijs. Uiteraard is het bindend studieadvies (bsa) ingevoerd. Er is van alles geprobeerd. Maar dat zie je niet terug in rendementscijfers. Dat wil overigens niet zeggen dat al die maatregelen op zichzelf geen effect hebben.

‘Ik heb een model gemaakt waarin ik factoren die invloed hebben op studiesucces samenbreng: studiegedrag, zelfvertrouwen, mentaliteit, sociale omgeving en het onderwijsklimaat. Het is gebaseerd op de eerstejaars in Delft maar ook toepasbaar op andere universitaire studies.’

Wat blijkt daaruit?

‘Er zijn heel veel variabelen die elkaar allemaal beïnvloeden. Dat maakt studiesucces ook zo moeilijk te sturen. Voor de ene student of groep werkt een maatregel wel en voor de ander niet. Het netto resultaat kan dan nul zijn. Strakker onderwijs is voor studenten die moeite hebben met discipline een voordeel. Maar voor meer zelfstandige studenten kan dat nadelig zijn. Die voelen zich beperkt in een stramien dat niet bij ze past.

‘Bij elke barrière in de studie stuur je ook studenten weg die de opleiding best aankunnen. Structuur is goed, maar timmer alles niet teveel dicht. Op studenten met faalangst heeft het bsa een negatieve invloed.

‘Het is onverstandig om maatregelen te stapelen. In Leiden bestaat de kans dat dat gebeurt. Om naast het bsa in het eerste en tweede jaar studenten ook nog eens te dwingen om deel te nemen aan de eerste tentamenkans, dat is wellicht teveel. Geef studenten de kans om keuzes te maken die goed zijn voor henzelf.’

Vindt u dat maatregelen ondoordacht worden ingevoerd?

‘Het verbaast mij dat het grotendeels ontbreekt aan gedegen onderzoek naar studiesucces. We weten relatief weinig over wat werkt. We zitten in een controlekramp. De prestatieafspraken met het kabinet zetten bestuurders onder druk.

‘De rendementen moeten omhoog van Den Haag. Het college moet beter presteren. Lukt dat niet, dan kost dat de universiteit geld. Het gevolg is dat studenten niet meer mogen falen.

‘Maatregelen werden teveel op basis van intuïtie, fingerspitzengefühl en een redelijk basale data-analyse ingevoerd. Nu komt daar wel een kentering in. Het Leidse college stapelt maatregel op maatregel in de hoop de rendementen op te krikken. Maar daar staat nu een behoorlijke hoeveelheid onderzoek naast.’

Door Vincent Bongers

Zie hier voor een interview met het College van Bestuur.