Nieuws
'Opa hield zijn rug recht'
Rector magnificus Carel Stolker onthulde woensdag een ‘lezenaar’ op de binnenplaats van het Academiegebouw ter ere van de hoogleraren Van Holk, Barge en Cleveringa.
woensdag 26 november 2014

Hiermee werd herdacht hoe de drie op 26 november 1940 hun protestredes hielden tegen het ontslag van de joodse hoogleraren. Ook zijn bij de huizen waar de hoogleraren destijds woonden gedenkstenen geplaatst.

‘Mijn grootvader sprak ’s middags zijn protestrede voor het college’, aldus Bart van Holk. ‘Hij deed dat vanuit zijn vakgebied, de theologie. Na de rede vroeg hij om een minuut stilte, om vervolgens het college te beginnen. Dat ging expliciet over Spinoza en de onschatbare joodse bijdrage aan het Nederlandse geestesleven. Alle drie waren significant bijzondere mannen, die allen vanuit hun eigen positie aan de universiteit een protestrede hielden. Ik ben trots af te stammen van een van de hoogleraren die zijn rug recht hield tegen het beleid van de bezetter.’

Van Holk werd niet, zoals Cleveringa, direct gearresteerd, maar pas in 1942 toen hij een boek over Judas Iskariot publiceerde. ‘Eerst zat hij in de gevangenis in Haren, vanaf 1943 in gijzelaarskamp Sint Michielsgestel. Daar gaven hij en andere gevangenen colleges aan elkaar, uit het hoofd,’ zegt Anna Stenfert Kroese, kleindochter van Van Holk. ‘In het dagboekje dat hij bijhield, gaat hij in op hoe het geloof kan helpen tegenslagen te verwerken en troost te geven. De gesprekken van toen heeft hij later gebruikt in het mede door hem opgerichte Studium Generale in Leiden.’ Van Holt keerde na de oorlog terug naar Leiden en bleef aan de universiteit verbonden tot 1962.

Na de onthullingen bij de woonhuizen sprak Stolker bij de nieuwe lezenaar: ‘Tussen het ophalen van de bul en het ondertekenen in het zweetkamertje komen de studenten hierlangs. Ik hoop op een nieuwe traditie waarbij afgestudeerden bij de lezenaar op de foto gaan. De namen Van Holk, Cleveringa en Barge blijven zo tot in eeuwen die nog komen bewaard.’ Daarop betrad Ellen Bikker, net afgestudeerd in de psychologiek, als eerste de lezenaar.

Ter ere van de herdenking is een YouTube-filmpje gemaakt waarin rechtendecaan Rick Lawson en hoogleraar klassieke talen Ineke Sluiter uitleg geven over de historische gebeurtenis. GK