Nieuws
Oerwoud - Doodswens - Rosetta
woensdag 12 november 2014

Oerwoud

In de IJstijd, 21.000 jaar geleden, lag de zeespiegel honderdtwintig meter lager. De Indonesische eilanden waren toen door een landmassa, Sundaland, verbonden met het Maleisisch schiereiland. Over hoe het landschap er toen uitzag, verschillen de ideeën. De theorie dat verschillende regenwouden werden gescheiden door savanneland, wordt door een onderzoeksteam onder leiding van dr. Niels Raes, ecoloog bij Naturalis, in twijfel getrokken. ‘Onze gegevens wijzen erop dat Sundaland juist wel aaneengesloten bedekt was met regenwoud.’ Door data van boomsoorten uit de Naturalis-collectie te combineren met huidige en historische klimaatgegevens, kunnen Raes en zijn onderzoekers voorspellen waar in de IJstijd regenwouden voorkwamen. Het onderzoek biedt inzicht in veranderingen in de natuur door klimaatveranderingen sinds de laatste IJstijd. ‘Met die kennis over de dynamiek kunnen we een bijdrage leveren aan effectievere bescherming van biodiversiteit in de toekomst,’ aldus Raes. De publicatie verscheen deze week in PNAS.

Doodswens

De ziekte van Huntington is een slopende, onbehandelbare ziekte die wordt gekenmerkt door lichamelijke handicaps en cognitieve stoornissen die tot dementie leiden. Volgens de Nederlandse wet komen Huntingtonpatiënten in aanmerking voor euthanasie of hulp bij zelfdoding. Dat is één van de conclusies uit het proefschrift waar Suzanne Booij gisteren op promoveerde. Zij onderzocht of patiënten daadwerkelijk de wens hebben voor een vrijwillig levenseinde.

Patiënten die deze wens hebben of daar over nadenken, zijn bekend met de ziekte omdat familieleden Huntington hebben of hadden. Omdat echter niet van te voren te bepalen is wie deze wens ook echt heeft, is het zeer belangrijk voor artsen om een actieve rol aan te nemen en het levenseinde te bespreken. Het proces, van denken over tot en met het uitvoeren van levenseindewensen, wordt makkelijker met een door arts en patiënt samen opgestelde intentieverklaring. Over de mogelijkheden die de wet hun biedt, zouden zowel arts als patiënt verder moeten worden geschoold en voorgelicht, vindt Booij.

Rosetta

Woensdag, toen deze Mare naar de drukker ging, is als het goed is het Rosetta-robotje geland op de komeet 67p/Churyumov-Gerasimenko. Aan boord van dat robotje is een instrument dat COSAC heet, kort voor Cometary Sampling and Composition Experiment. In het vakblad Planetary and Space Science legt de Leidse hoogleraar Pascale Ehrenfreud samen met een internationaal team van wetenschappers uit wat COSAC precies is, en hoe het apparaat zich in het lab gedroeg.

COSAC is een gasanalyse-apparaat dat gaat kijken naar vluchtige stoffen in de kern van de komeet. Met de voorproefjes die Ehrenfreud en co hem gaven – ijsklompen met kleine organische verbindingen erin – had het ding geen moeite. Maar ja, de lancering van Rosetta is alweer meer dan tien jaar geleden. Als de gas-analysator al die tijd heel is gebleven, kan hij binnenkort gaan beginnen met het meten aan het eerste bodemmonster van een komeet.

DOOR BART BRAUN