Het is vrijdagmiddag 5 uur en ik ben net klaar met werken. Borreltijd zullen veel mensen denken, ware het niet dat ik de dag ook om 5 uur begonnen ben en inmiddels afgepeigerd perron 4a in Leiden afstrompel. Eenmaal afgedaald in de met verwrongen wrakken gevulde fietscatacombe, sta ik met ongeloof naar een gevulde leegte te kijken bij paal ‘vis 11’.
Een plek gevuld met vijf fietsen waar ik vanochtend in alle vroegte na lang zoeken een plekje gevonden dacht te hebben. Een plek die net zo goed leeg had kunnen staan, want mijn fiets zit niet tussen deze vijf nieuwkomers.
Voor de derde keer in zeven maanden tijd is mijn fiets weg. Mijn bloed kookt en in mijn hoofd ben ik de junk die nu waarschijnlijk op mijn fiets zit fysiek ongemak aan het toebrengen.
Gezien de staat van de fietsenstalling rondom het Centraal Station is het niet verwonderlijk dat junks bovenaan mijn verdachtenlijstje stonden. Maar hoe groot is de kans dat uit die duizenden fietsen drie keer in zeven maanden tijd mijn fiets op klaarlichte dag wordt gejat?
Nee, het moet een beter georganiseerde bende zijn die daarmee weg kan komen. Die vrees wordt bevestigd als ik op de gemeente site de mug shot van mijn fiets zie staan en ik met lichte verbijstering over het ‘fiets fout = fiets weg’-beleid lees.
De door de gemeente georganiseerde collectieve fietsenrazzia’s kende ik wel en daar kon ik het nut wel van inzien. Je kreeg een week de tijd om de ‘fffw-sticker’ van je fiets te halen zodat je kon aantonen dat het barrel nog in gebruik was. Zo niet, dan werd de gemeente de nieuwe trotse eigenaar van je tweewieler. Dit was een prima methode om de zogenoemde weesfietsen te verwijderen en de fietsenstallingen begaanbaar te houden.
Maar deze collectieve acties hebben inmiddels plaats gemaakt voor selectieve razzia’s, waarbij je één uur de tijd krijgt om een verkeerd geplaatste fiets weg te halen. Ervan uitgaande dat er daadwerkelijk een uur wordt getimed vanaf het moment dat je fiets is gelabeld tot inbeslagname, was het voor mijn fiets al een verloren zaak, aangezien ik al in een andere stad was.
Dat ik mijn fiets netjes in het rek had geparkeerd, waarna een andere haastige reiziger deze vakkundig er weer naast heeft gezet, maakt voor de gemeente verder niets uit. Hoe de gemeente vervolgens bepaalt welke fietsen de daadwerkelijke weesfietsen in de eindeloze en overvolle fietsenrekken zijn, is mij een raadsel.
Dit nieuwe lik-op-stukbeleid is waarschijnlijk door een ambtenaar bedacht die dit concept heeft gekopieerd van internet maar zelf 20 jaar geleden voor het laatst een fiets heeft gestald op het station.
Het resultaat is een cyclus die hetzelfde werkt als de gestolenfietsenkringloop zoals die wordt gehandhaafd door junks en dieven. Het enige verschil is dat een junk maar 10 euro vraagt en de fiets komt afgeven, terwijl de gemeente je naar een industrieterrein laat komen en je 26 euro laat betalen. Bij een junk weet je in ieder geval dat die er nog een leuke avond aan overhoudt. Bij de gemeente krijg je een ‘proces verbaal van meevoering en opslag’ mee, waarin met heel veel weeïge woorden staat beschreven dat in beroep gaan een vruchteloze onderneming is.
Het is wel een lucratieve kringloop aan de website te zien, want er staan inmiddels rond de 1500 mug shots op. Rond de 850 van deze geconfisqueerde fietsen zijn fout geparkeerde fietsen die teruggekocht kunnen worden voor 26 euro, de rest zijn weesfietsen. Ongeveer 40 procent van de ‘foute fietsen’ worden teruggekocht, de rest wordt doorverkocht of vernietigd. Het is dan ook bijzonder handig dat deze instantie aan de kringloopwinkel vastzit met een eigen fietsenwinkel waar de ‘nieuwe’ weesfietsen verkrijgbaar zijn van 50 tot wel 200 euro.
Het is bijna verbluffend voor een overheidsinstantie hoe snel en efficiënt deze kringloop georganiseerd is. De periode vanaf het moment dat ik mijn fiets op internet geïdentificeerd had tot aan het moment dat ik mijn handtekening zette op het proces verbaal, is korter dan de gemiddelde wachtrij tijd in het gemeentehuis voor een nieuw paspoort.
Sinds ik zeven jaar geleden in Leiden ben komen wonen ben ik negen fietsen verder en weet ik inmiddels blind mijn weg te vinden naar de fietsonderdelen en spuitbussen in de Action. Na het verlies van mijn derde fiets ben ik zelf weesfietsen gaan opknappen die zich - voor de geïnteresseerden - massaal bevinden rondom het museum Volkenkunde en het Lido, naast nog vele andere van dit soort fietsweeshuizen in de stad.
Geachte beleidsmakers: het huidige beleid werkt niet. De fietsenstallingen zijn overvol en de verkeerde fietsen worden nu geconfisqueerd. Stap over op de oude methode of bedenk iets nieuws, want nu zijn jullie een duurder alternatief voor de junks-en-dievenkringloop. Misschien een leuk idee voor het huidige fietsen-park is om deze fietsen beschikbaar te maken voor toeristen die naar Leiden komen en die een gratis fiets uit te lenen voor een dag. Of schrijf een ideeënwedstrijd uit over hoe het fietsenbeleid er dan wel uit moet zien in Leiden. Want voorbeeld doet volgen en ik spreek uit ervaring dat na een paar gestolen fietsen iedere burger een heler of dief in zich ontwikkelt.
David Volkers is oud-student biologie aan de Universiteit Leiden