Columns & opinie
Geen Commentaar: Kerksplitsing
Bart Braun
woensdag 29 oktober 2014
© Silas.nl

‘Op fictie gebaseerde religie? Alsof er ook een andere soort is.’ Vorige week schreef deze krant over mensen die spiritualiteit beleven aan de hand van de boeken van J.R.R. Tolkien, en onderzoeker Markus Davidsen heeft de grap al honderden keren gehoord.

Toch zit er een zekere wrangheid in de grap, en niet iedere atheïstische wijsneus die hem maakt heeft het meteen door. Voor een atheïst is de Bijbel net zo goed een sprookjesboek als The Hobbit, maar wat koopt hij daarvoor? Het is het voorrecht van kinderen en dwazen om te roepen dat de keizer geen kleren aanheeft, maar de keizer blijft keizer, en de dwaas blijft dwaas.

Want die malle gelovigen, met hun lijfelijke wederopstanding van Jezus, gesprekken met Gandalf of belofte dat je in de hemel komt als je alle 99 namen van Allah leert, doen iets goed. Jajaja, ze brengen ook kruistochten, stenigingen, vrouwenonderdrukking, uitpersing, pedofilie en andere uitwassen met zich mee, maar verreweg de meeste gelovigen in beschaafde landen houden zich daar verre van.

Vandaag hebben we het over hoe ze sociale samenhang en morele begeleiding geven en, misschien wel het belangrijkst voor de eenentwintigste eeuw: matigheid prediken. Niet voor niets hebben de moderne milieubewegingen een aantal opvallend religieuze trekjes en rare rituelen.

Als je corrigeert voor de effecten van opleiding – gelovigen zijn gemiddeld lager opgeleid dan atheïsten – zijn religieuze mensen gemiddeld gezonder, vrijgeviger en gelukkiger dan atheïsten. Dan geeft het geen pas om ze alleen maar belachelijk te maken of te beschimpen. Filosoof Alain de Botton merkte het al op in zijn

Religion for Atheists: je laat dan de kans liggen om nuttige dingen van ze te stelen. Net zoals parasitologen medicijnen ontwikkelen met stofjes uit wormen die je wèl beschermen tegen astma, maar niet je poep in een roze klont kronkelende spaghetti veranderen, zeg maar.

Een atheïstenkerk klinkt dan ook als een geweldig idee. Al het goede van religie, maar dan zonder ongeloofbare verhalen of genitale mishandeling. Verkrachtingsschandalen blijven vooralsnog ook uit, maar dat komt vanzelf als de kerk maar groot genoeg wordt. Religie is mensenwerk, tenslotte.

Wat blijkt echter? De Sunday Assembly is helemaal geen rationeel alternatief dat het beste van twee werelden combineert. Je krijgt het verschrikkelijke ‘U zweeft, wij vangen’ van de New Age-winkel, gecombineerd met muziek van Bløf. Als klap op de vuurpijl blijkt de voorganger gewoon christen te zijn, zodat je nooit zeker weet of je niet ongemerkt een portie Jezus toegestopt krijgt.

‘Een kerk die leeft, splitst’, schreef Maarten ’t Hart in De jacobsladder. De atheïstenkerk is nù al toe aan een splitsing. Wie durft?