Wetenschap
Roken - Daglengte - Vitamine
woensdag 14 mei 2014
Op jonge leeftijd roken is geassocieerd met mentale gezondheidsproblemen later

Depressieve en angstige mensen zijn vaker rokers. Daar kunnen verschillende verklaringen voor zijn. Misschien zijn sigaretten slecht voor je stemming; ze zijn per slot van rekening ook slecht voor alle andere dingen. Een andere verklaring is dat depressieve mensen roken omdat dat op een of andere manier helpt tegen hun klachten. Bij schizofrenie zijn er bijvoorbeeld sterke aanwijzingen dat zoiets een rol speelt.

Komende donderdag promoveert psychologe Mumtaz Jamal op de verbanden tussen roken en depressie. Zij laat in haar proefschrift onder meer zien hoe depressieve klachten sterker verbeteren bij ex-rokers dan bij mensen die doorroken. Dat betekent niet per se dat je van roken depressief wordt: het zou natuurlijk kunnen dat juist die mensen met de ergste depressies blijven stomen. Maar je ziet in elk geval geen positief effect van roken op de klachten, terwijl je dat wel zou verwachten als het een vorm van zelfmedicatie was.

Daglengte

Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden en ruimte-onderzoeksinstituut SRON hebben als eersten de daglengte van een exoplaneet bepaald. Een dag op Bèta Pictoris b duurt acht uur, schrijven de onderzoekers in Nature.

De planeet zit ongeveer acht keer zo ver van de moederster Bèta Pictoris als de aarde van de zon, wat voor de exoplaneten die sterrenkundigen tot nu toe konden vinden behoorlijk dichtbij is. De planeet is zestien keer zo groot en drieduizend keer zo zwaar als de aarde.

Draait ‘ie zo hard omdat ‘ie zo zwaar is? Een mooie één op één relatie tussen massa en daglengte is er niet. In ons eigen zonnestelsel is Jupiter de zwaarste planeet, en die draait het snelste. Venus en de Aarde zijn grofweg even zwaar, maar een dag op Venus duurt 243 aardse dagen – langer dan een Venusjaar. Toch lijkt het er over de hele linie op dat zware planeten sneller draaien. Waarom dat zo is, is nog onbekend.

Vitamine D

Vitamine D, zo leer je van reclamespotjes, is belangrijk voor goede botten. Dus als je een bot breekt, wat dan? Genezen mensen met een tekort aan die vitamine slechter? Helpt het als je mensen met botbreuken vitamine D-tabletjes geeft? In het vakblad Bone zetten traumachirurgen en endocrinologen van het LUMC de kennis over botbreuken en die vitamine op een rijtje.

Celbiologisch is botherstel een behoorlijk ingewikkeld verhaal vol verschillende celletjes en stofjes, en vitamine D speelt bij alle deelprocessen wel een rol. Dat maakt het wat lastig om de gevolgen goed te overzien. Bij ratten leidt vitaminegebrek tot trager herstel bij breuken, maar of dat bij mensen ook zo is valt anno 2014 nog steeds niet met zekerheid te zeggen. Voor vitamine D-suppletie geldt ongeveer hetzelfde: veel – maar niet alle – dierproeven laten zien dat het helpt. Bij mensen zijn er drie studies gedaan, waarvan er twee wel een effect vonden en eentje niet. ‘Onze conclusie is dat vitamine D een rol speelt bij het genezen van een breuk, maar dat de data te inconsistent is om te verhelderen wat die rol nou precies is’, vatten de onderzoekers het samen.