Pubers die gepest worden, hebben vaker zelfmoordneigingen. No shit!

‘Een van mijn docenten zei ooit: “Wij bewijzen wat alle mensen al wisten, en dat is prima.” Je kunt ook denken dat iets zeker is, en dan toch iets onverwachts tegenkomen. Het is goed om het te onderzoeken, en ook om het te kwantificeren.’

Hoeveel vaker hebben ze zelfmoordneigingen, dan?

‘De maat die we in ons artikel geven is niet makkelijk intuïtief te begrijpen. De odds ratio tussen pesten en suïcidale gedachten is 2,23, en die tussen pesten en zelfmoordpogingen is 2,55. Dit betekent echter niet dat de kans op een zelfmoordpoging 2,55 keer zo groot is. Er is in elk geval een duidelijk en significant verband tussen pesten en zelfmoordgedachten en -pogingen; dat is misschien begrijpelijker dan een odds ratio waar we moeilijk een intuïtieve vertaling van kunnen maken.’

Hoe scheidt je oorzaak en gevolg bij zoiets? Als een kind psychiatrische problemen heeft en daarmee wordt gepest, en het pleegt zelfmoord, komt dat dan door het pesten of door de problemen?

‘Dat weten we niet, en daar zegt ons artikel in JAMA Pediatrics ook niets over. Als je daar echt vat op wil krijgen, zou je een experiment moeten doen waarbij je een groep jongeren pest, en dan kijkt of ze suïcidaler worden dan de controlegroep. Dat is natuurlijk volstrekt onethisch. Als pestslachtoffers in interviews zeggen: “Ik werd gepest, en daardoor ontwikkelde ik zelfmoordgedachten”, dan kun je dat interpreteren als steun voor het idee dat pesten suïcidaliteit veroorzaakt, maar zeker weten doe je het nooit.’

De publicatie gaat ook in op de gevolgen van cyberpesten.

‘Misschien wel de meest verrassende vondst is dat het effect daarvan groter lijkt dan dat van “normaal” pesten. We moesten wel voorzichtig zijn. We namen drie artikelen mee die naar de gevolgen van cyberbullying keken. De meta-analyse over zelfmoordpogingen is gebaseerd op negen studies, en de meta-analyse over suicidale gedachten is gebaseerd op 34 studies.

Hoe kan het nou erger zijn?

‘Onze most educated guess is dat het komt omdat de slachtoffers gedenigreerd worden voor een wijder publiek, en omdat ze de denigrerende ervaringen kunnen herbeleven. Bijvoorbeeld als een filmpje op YouTube staat.’

Maar niemand dwingt je toch om daar naar te kijken, of om op Facebook te zitten?

‘Absoluut niet. Hier zit nog een gebrek in onze kennis. Dit is waar het nu op lijkt, maar het behoeft kritische navorsing.’

En als de pubers achttien worden en naar de universiteit gaan? Houdt het pesten dan op?

‘Nee. Ook na je achttiende kun je gepest worden. Onze onderzoeksgroep richt zich specifiek op jongeren, maar er zijn ook studies over pesten onder studenten en op de werkvloer. Het houdt niet spontaan op.’ BB