Wij waarderen de gelegenheid die Mare ons heeft geboden om onze standpunten over academische samenwerking met Israëlische universiteiten en individuen, die onzorvuldig en zonder ons te consulteren zijn weergegeven in het vorige nummer te verduidelijken.
Op 27 december 2008, de eerste dag van wat de Israëlische regering later zou aanduiden als ‘Operation Cast Lead’, lanceerde Israël raketten die in het bezette Palestijnse gebied van Gaza een diploma-uitreiking troffen van politieagenten in opleiding die net hun training hadden volbracht. Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem ‘bombardeerde het leger het belangrijkste politiebureau in Gaza-stad, en doodde 42 politiecadetten die in formatie stonden. Op dezelfde dag bombardeerde Israël zo’n 18 andere politiebureaus in de Gazastrook. In totaal werden die dag 248 politieagenten gedood.’
Dit is slecht één van de vele internationale misdrijven waarvoor Israël verantwoordelijk is. Op 16 oktober 2013 verdedigde Amos Guiora met succes zijn proefschrift aan de Universiteit Leiden getiteld Het gedogen van extremisme: In welke mate moet intolerantie worden getolereerd? Guiora diende 19 jaar in het Israëlische leger (IDF) en heeft in Mare openlijk toegegeven dat hij het Israëlische leger heeft geadviseerd over zijn beleid van ‘targetted killings’ (‘Wie is er droneable?’).
Deskundigen hebben ernstige zorgen geuit over dit Israëlische beleid dat volgens sommigen resulteert in buitengerechtelijke executies. Guiora heeft het Israëlische leger ook actief verdedigd tegen beschuldigingen van oorlogsmisdaden, o.a. door te beweren dat het distribueren van folders ter waarschuwing van de burgerbevolking voorafgaand a an haar invasie van Gaza Israël vrij kan pleiten van oorlogsmisdaden.
Toen wij van de openbare verdediging van Guiora kennis namen hebben wij in een mail prof. Rick Lawson, decaan van de Leidse Faculteit der Rechtsgeleerdheid, ingelicht over de achtergrond van deze promovendus. We vonden het verontrustend dat de Universiteit Leiden, een door de overheid gefinancierde instelling, zich middels een doctoraat aan deze persoon zou verbinden. De universiteit zag echter geen reden om in te grijpen aangezien Guiora aan alle eisen van het promotiereglement had voldaan.
De Universiteit Leiden is onlangs een samenwerkingsverband aangegaan met de rechtenfaculteit van Tel Aviv University. Ondanks een petitie die door talrijke Israëlische universitaire docenten is ondertekend, benoemde deze universiteit in 2009 de ook wel als ‘oorlogsmisdaden kolonel’ omschreven Pnina Sharvit-Baruch, die eerder aan het hoofd stond van de afdeling internationaal recht van de IDF, tot docent internationaal recht. Zij gaf leiding aan de pogingen om de dood van honderden burgers in Gaza, inclusief het bovengenoemde bombardement op de civiele politie, te legitimeren.
Wetenschappers van Tel Aviv University ontwikkelden ook de zogenoemde ‘disproportioneel geweld’-doctrine, ook wel ‘Dahiya Doctrine’ genoemd (naar de voorstad van Beiroet die in 2006 door Israël werd aangevallen). Volgens deze doctrine is het absoluut noodzakelijk om tijdens een oorlog tegen ‘irreguliere’ troepen burgerbezittingen te treffen om zo de burgerbevolking te dwingen om druk uit te oefenen op de ‘irreguliere’ troepen om de strijd te staken. Het opzettelijk richten op burgerdoelen en civiele infrastructuur wordt door de meeste rechtsgeleerden beschouwd als een oorlogsmisdaad.
Het is duidelijk dat contacten met Israëlische academici en universiteiten hun eventuele Nederlandse wetenschappelijke partners in posities kunnen brengen waarin zij met ernstige schendingen van mensenrechten en oorlogsmisdaden geconfronteerd kunnen worden. Het gedogen of legitimeren van deze feiten, bijvoorbeeld door er geen kritische dialoog over aan te gaan, moet worden vermeden. In het licht van deze zorgen roepen wij alle Nederlandse universiteiten op hun institutionele banden met Israëlische universiteiten kritisch te evalueren, met name wanneer deze instellingen direct zijn betrokken bij ondersteuning van het Israëlische leger of anderszins bij de onrechtmatige bezetting van Palestina door Israël.
Professor mr. dr. Karin Arts (alumna van de Universiteit Leiden) en dr. Jeff Handmaker zijn verbonden aan het International Institute of Social Studies (ISS) van de EUR, gevestigd te Den Haag.