Nieuws
Sociaal leenstelsel uitgesteld
Het sociaal leenstelsel in de bachelorfase wordt pas in 2015 ingevoerd. Dat is een jaar later dan oorspronkelijk gepland. De studie-financiering voor masterstudenten wordt wel vanaf september 2014 afgeschaft.
donderdag 13 juni 2013

Dat blijkt uit een brief van minister van onderwijs, Jet Bussemaker, aan de Tweede Kamer.

Het is echter nog de vraag of het stelsel er wel komt. De coalitie van PvdA en VVD heeft een meerderheid in de Tweede Kamer maar niet in de Senaat, en daar zijn forse bezwaren tegen het plan. Er komen twee aparte wetsvoorstellen voor het master- en bachelorstelsel.

Bussemaker besloot het stelsel een jaar uit te stellen omdat er zo meer ‘tijd is voor een zorgvuldige voorlichting over de stelselwijzigingen in de bachelor en het zo mogelijk is om middelbare scholieren beter te faciliteren in het maken van een bewuste studiekeuze.’

De minister wil wachten tot het wetsvoorstel Kwaliteit in Verscheidenheid door de Eerste Kamer is goedgekeurd. Hierin staan ook maatregelen die de studiekeuzebegeleiding voor scholieren verbetert. Daarnaast zullen alle ‘opleidingen aan hogescholen en universiteiten per studiejaar 2014/2015 een studiebijsluiter hebben, waardoor studenten beter in staat zijn hun studiekeuze af te stemmen op de arbeidsmarkt of het verwachte salaris.’

Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) heeft de gevolgen van de plannen onderzocht en concludeert dat ‘slechts weinig aanstaande studenten zullen afzien van deelname aan het hoger onderwijs bij invoering van een sociaal leenstelsel.’ Volgens het SCP dat zich baseert op gegevens van enquêtebureau Intomart zegt drie procent van de vwo’ers niet te gaan studeren vanwege de kosten, voor havisten is dat vijf procent.

Wel verwacht het SCP dat studenten meer gaan werken en op allerlei manieren kosten gaan besparen. Bijvoorbeeld door bij de ouders te blijven wonen, een universiteit in de buurt te kiezen en dure studies te mijden.

De meeste twijfels zijn er bij mbo’ers die door willen stromen naar het hbo. Twintig procent zal dit niet doen als het leenstelsel er komt. Dat geldt dan vooral voor mbo’ers uit de lagere sociaal economische milieus. Ouders van mbo-studenten geven aan dat ze niet bereid zijn bij te dragen aan de studiekosten van hun kind, met als meest genoemde reden dat zij daarvoor een te laag inkomen hebben.

De studentenorganisaties ISO en LSVb becijferen dat er door invoering van het stelsel 23.000 minder studenten zullen zijn. En dat is ‘schokkend.’ Als de kabinetsplannen doorgaan zal één op de vijf mbo’ers afzien van een hbo-studie, schetst de LSVb: ‘Wie nog wel gaat studeren, moet zoveel werken dat dit ten koste gaat van de studie.’

Het ISO vindt het daarnaast ‘onbegrijpelijk’ dat het uitstel alleen voor de bachelorfase geldt.

‘De argumenten die gebruikt worden om het stelsel voor de bachelor een jaar uit stellen lijken ook te gelden voor de master of misschien nog wel in versterkte mate’, zegt de Leidse hoogleraar staats- en bestuursrecht en advocaat Tom Barkhuysen die de studentenorganisaties bijstond in de rechtszaak over de langstudeerboete. ‘Als je een bachelor hebt afgerond, heb je voor veel studies namelijk niet echt de mogelijkheid nog een heel andere richting voor een master te kiezen, bijvoorbeeld een met betere arbeidsmarktperspectieven. En als die mogelijkheid wel bestaat, heeft een aanstaande masterstudent natuurlijk net zo goed behoefte aan een redelijke overgangstermijn om die keuze goed doordacht te kunnen maken. Daarmee zou er sprake kunnen zijn van rechtsongelijkheid. Dit zou temeer kunnen klemmen nu er goede argumenten zijn om het uitstel niet als politieke geste maar als juridische verplichting te zien op basis van het vereiste van rechtszekerheid.’VB