Columns & opinie
Allah twittert niet
Kritiek op religie of het koningshuis is ondenkbaar in Saoedi-Arabië. Een Leidse masterstudent publiceerde een spraakmakend interview op YourMiddleEast.com.
Marleen van Wesel
donderdag 6 december 2012

Binnen de korste keren was het 70 duizend keer gelezen en alleen al op Facebook duizend keer ge-‘liked’. Vorige maand publiceerde masterstudent Middle Eastern Studies William Bauer (25) een interview met de  Saoediër Jabir op de jongerenwebsite YourMiddleEast.com. De reden van het succes: Jabir is atheïst.Over Jabir wil hij niet meer kwijt dan in het interview te lezen is (een link staat op mareonline.nl). ‘Ik wil alleen vertellen dat hij bestaat. En dat hij niet alleen is. Grote bladen, zoals The Economist, laten vaak grote namen aan het woord. Dat levert abstracte verhalen op. Bij Your Midle East geven we liever individuen, vaak jongeren zoals Jabir, een stem. Zonder vooringenomenheid.’Zowel de auteurs als het publiek van de site komen uit westerse landen, zoals Zweden, Duitsland en Nederland, maar ook uit het Midden-Oosten zelf. Bauer, die zelf uit Birmingham komt, werkte een jaar als docent Engels in Saudi-Arabië en kwam deze zomer voor zijn master naar Nederland. Momenteel schrijft hij zijn scriptie Political Criticism and Identity in Saudi Arabia.Alleen door globaal te noemen waar Jabir ongeveer vandaan komt, zou Bauer een hele regio in gevaar kunnen brengen. ‘In Saoei-Arabië zijn er zaken die totaal niet bespreekbaar zijn, zoals het koningshuis en religie, en zaken die dat onder bepaalde voorwaarden wel zijn, zoals het functioneren van de regering. Rechtstreekse kritiek, maar bijvoorbeeld ook het online delen van mijn artikel over atheïsme, kan flinke problemen opleveren. Veel Saoediërs proberen het feit dat atheïsme bestaat te negeren, of op zijn minst te wijten aan drugs- en drankgebruik.’De komst van internet en sociale media brengt echter veranderingen met zich mee. ‘Saoedi-Arabië is niet langer een enorm gesloten land. Door Twitter en Facebook zijn er informatiestromen op gang gekomen, zowel het land in als uit, die er voorheen niet waren. Saoediërs maken tegenwoordig kennis met ándere ideeën, boeken en televisieprogramma’s. Maar ze kunnen er niet over praten.’Wie dat wel doet, loopt enorme risico’s. Hamza Kashgari, een bekende Saoedische blogger, zit momenteel in de gevangenis voor drie tweets over de profeet Mohammed. ‘Niet meer dan een soort kleine gedichtjes waarin hij de profeet als een gelijkwaardige benaderde, als een vriend,’ verduidelijkt Bauer. Kashgari’s voorbeeld laat goed zien wie wel en wie geen kritiek mogen uiten.Bauer: ‘Wie tot een belangrijke stam behoort, kan heel wat meer maken. Heel typerend voor het Saoedische regime, in tegenstelling tot het regime in Egypte of Syrië, is namelijk om conflicten zoveel mogelijk te vermijden. Ze zullen dus niet zo snel in verweer komen tegen een machtige stam, wanneer een lid commentaar heeft geleverd op een relatief gevoelig onderwerp, zoals de regering. Kashgari kwam echter uit een arme familie.’Ondanks alle beperkingen die de bevolking opgelegd krijgt is Saoedi-Arabië een land waar enorm veel gebeurt. ‘Of in elk geval een land waar enorm veel te gebeuren staat. De olievoorraad raakt op en veel jongeren hebben geen baan. Niemand betaalt momenteel belasting. Maar wanneer het oliegeld straks niet meer binnenstroomt, moet dat natuurlijk wel gaan gebeuren, hoe onwaarschijnlijk de inwoners dat nu nog vinden. Een belangrijke bijkomstigheid van belasting betalen is echter dat je wat te zeggen krijgt. De regering moet de bevolking straks dus aan het woord gaan laten. Twee miljoen Saoediërs zitten alvast klaar op Facebook en Twitter.’