Nieuws
Decanen: ?Vertrek KITLV dramatisch voor Leiden?
Het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) dreigt na meer dan 160 jaar uit Leiden te moeten vertrekken.
woensdag 28 november 2012

Het instituut van wetenschapskoepel Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) is gespecialiseerd in Zuidoost Azië en de Caraïben. De wereldvermaarde bibliotheek en bijzondere collecties zouden dan naar Amsterdam verhuizen, net als de medewerkers, onder wie een groot aantal onderzoekers.

De decanen van Rechten, FSW, Geesteswetenschappen en Archeologie hebben afgelopen vrijdag een brief gestuurd naar het college van bestuur waarin ze de verhuizing 'een dramatisch verlies' voor de Leidse academische gemeenschap noemen. De brief is ook ondertekend door een vijftal wetenschappelijk directeuren.

'Het is zeer, zeer treurig', zegt Gert Oostindie, directeur van het KITLV. Hij meent dat het college nog een kansje heeft het instituut voor Leiden te behouden. De wetenschapskoepel heeft volgens hem steeds gezegd dat als de universiteit werkelijk hecht aan behoud van het instituut, ze dan een goed deel van de huisvestingskosten moet betalen. Hoeveel dat is, wil Oostindie niet zeggen. 'Maar het gaat niet over enorme bedragen.' Hij weet dat er in de onderhandelingen tussen het college en de KNAW ook 'bedragen zijn genoemd, maar die waren wat de Akademie betreft niet bevredigend.'

In hun brief stellen de decanen dat het instituut moet blijven en dat zij bereid zijn 'concreet bij te dragen aan de middelen waarmee dit doel verwezenlijkt kan worden. Dit stelt de universiteit wellicht in staat de KNAW nog gunstigere voorwaarden te bieden.'

Oostindie: 'Leiden is meer dan welke Nederlandse universiteit ook op Azië en area studies in den brede gericht. Daar passen onze collecties en onderzoeksafdeling heel goed bij. Het zou zonde zijn als die naar Amsterdam verplaatst worden. Een kleine ramp voor Leiden.'

'Er komen bijvoorbeeld ook steeds meer Indonesische studenten hier naar toe. Ook onze onderzoekers zijn van groot belang voor het Leidse profiel', zegt Oostindie. 'Maar mogelijk is het nu al te laat. Of het college moet snel met een nieuw voorstel komen.'

Aanvankelijk zou de KNAW maandag beslissen over de verhuizing, maar dat besluit blijkt te zijn uitgesteld. Een woordvoerder laat weten dat de KNAW al haar geesteswetenschappeninstituten het 'liefst geconcentreerd in Amsterdam' wil zien. Maar of het KITLV daarbij hoort hangt af van de 'financiële consequenties van een verhuizing. We verwachten een dezer weken de uitkomst van de verkenning, waarna een besluit wordt genomen.'

'We wilden nog eens goed en helder op een rijtje zetten waarom het belangrijk is dat instituut hier moet blijven', zegt de decaan van de faculteit Geesteswetenschappen Wim van den Doel over de brief. 'De collectie en bibliotheek is zeer uitgebreid. De universiteitsbibliotheek heeft, omdat er hier dus al een grote Zuidoost-Azië-verzameling is, geen 'schaduwbibliotheek' opgebouwd over dit gebied. Als het instituut vertrekt uit Leiden valt er dus een gat. Het gaat tijd en geld kosten om dat te herstellen. Daarnaast zijn er allerlei samenwerkingsverbanden tussen het KITLV en de universiteit en komen veel studenten en wetenschappers naar Leiden omdat hier veel kennis over Azië is geconcentreerd. Het instituut speelt daar een grote rol in.'

Hij stelt dat het geen kwestie van 'een paar euro's' is. 'De KNAW staat voor een majeure keuze. Het beheer van de bibliotheken en collecties van instituten moet goedkoper en beter. Er zijn dan twee opties. Of ze kiezen ervoor het instituut in Leiden te laten en het voor wat betreft het collectiebeheer nauw te laten samenwerken met bijvoorbeeld onze universiteitsbibliotheek.

'Of ze kiezen ervoor al haar instituten onder te brengen in een nieuw instituut. Een dergelijke keuze zou echter lijnrecht ingaan tegen het beleid dat past in de strategische agenda die is opgesteld door Halbe Zijlstra, de voormalig staatssecretaris voor het hoger onderwijs en wetenschap. Deze strategische agenda wordt door het huidige kabinet gevolgd en een van de punten is dat KNAW- en NWO-instituten moeten bijdragen aan de profilering van het Nederlandse onderzoekslandschap. Het KITLV zou zich daarbij dus moeten aansluiten bij de Leidse keuze voor "Azië" – dat is goed voor Leiden en voor het KITLV. In de wens een eigen groot instituut te hebben lijkt de KNAW echter dit nationale beleid te willen negeren en daarbij dus nauwelijks oog te hebben voor het belang van de wetenschap'.

Universiteitswoordvoerster Caroline van Overbeeke ontkent dat de kwestie te maken heeft met geld. 'Het is geen financiële discussie.' Volgens haar heeft het college 'intensief gelobbyd' om het instituut voor Leiden te behouden. 'We wachten nu net als ieder ander op wat de KNAW besluit.'