Nieuws
Financi
Jet Bussemaker, minister voor Hoger Onderwijs verbiedt publieke instellingen te speculeren met derivaten. Wel mag een universiteit zo’n regeling afsluiten om renterisico’s af te dekken.
woensdag 21 november 2012

Volgens een onderzoek van de Onderwijsinspectie is de universiteit Leiden een 'open positie' aangegaan en dat mag niet. De universiteit Leiden heeft zo'n 'open positie' ingenomen door een uitgezette lening nog niet op te nemen. Dit is strijdig met de regeling Beleggen en Belenen van de overheid, aldus de minister. Een publieke instelling mag geen derivaat hebben als daar geen lening tegenover staat. Alleen was nog niet helemaal duidelijk of onderwijsinstellingen ook onder deze regeling vallen. De wetgeving wordt dan ook aangescherpt en er wordt nog explicieter gemakt wat wel en niet mag.

Het kabinet neemt dit besluit op basis van een rapport dat de Onderwijsinspectie heeft opgesteld over de financiële beleid van onderwijsinstellingen. Ook de Universiteit Leiden werd onder de loep genomen. Het Financieele Dagblad berichtte in juli dat de universiteit geld verspilde. De verliezen zouden zo'n miljoen per jaar zijn.

De universiteit besloot in 2007 om de rente voor een lening van 60 miljoen euro voor een lange periode vast te leggen. Het aangaan van dit rentederivaat was bedoeld om over een langere periode zekerheid te hebben over de te betalen rente.

De financiële crisis veranderde de situatie in de jaren daarna. De rente daalde snel. Vanwege de uitstel van de nieuwbouw voor W&N en de steeds gezonder wordende financiën van de universiteit werd een deel van de lening, 30 miljoen euro, nog niet opgenomen. Toch moet de al afgesproken, en dus hogere rente, worden betaald.

Vicecollegevoorzitter Willem te Beest stelde in september in Mare dat de universiteit echter 'niets fout' had gedaan.

'Het kost wat het gekost had, als je wel het geld had opgenomen. Het gaat om 1,2 miljoen per jaar. In de jaarrekening gaan we uit van een verliespost van in totaal 5,2 miljoen. Uitgaande van een korte rente van 0,5 procent. De rente kan nog dalen. Dan wordt het bedrag iets hoger. Maar de rente kan ook stijgen en dan wordt het lager.'

Volgens de inspectie kloppen de berekeningen van Te Beest. De vicecollegevoorzitter stelde ook dat de open-positieregeling niet gold voor universiteiten. Dat ziet de inspectie dus anders. Overigens grijpt de dienst niet in. De universiteit handelt naar eigen inzicht de derivaten af.

Uit het onderzoek van de inspectie blijkt dat de derivaten vooral aangeschaft zijn om renterisico's te beperken en niet om te speculeren. Door de rentedalingen in de afgelopen jaren is de actuele waarde van een aantal derivaten negatief geworden.

'Maar een negatieve actuele waarde hoeft geen invloed te hebben op de financiële exploitatie van de instelling, zolang de betreffende instelling zowel lening als derivaat aanhoudt', schrijft de minister.

En dat is in Leiden ook het geval. 'De eventuele negatieve waarde is pas een financieel verlies als een derivaat tussentijds wordt afgekocht. Dit wordt actueel als bijvoorbeeld een instelling de lening wil oversluiten naar een andere financiële instelling.'

Ook erkennen de inspectie en de minister dat derivaten belangrijke instrument zijn om geld te kunnen lenen. Indekken tegen renteschommelingen blijft dus mogelijk.

Ophef was er ook nog over een blunder in het rapport. De inspectie heeft de cijfers van de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam met elkaar verwisseld. VB