Columns & opinie
Geen commentaar: Daar zijn ze weer
Thomas Blondeau
woensdag 28 maart 2012
© Silas.nl

Achter iedere beleidsman staat een ambtenaar met een dik dossier in zijn nek te hijgen. Dat boekwerk ligt er meestal al jaren en wordt van minister op staatssecretaris doorgegeven. Nadat een bestuurder de lijnen van het regeerakkoord heeft doorgetrokken in zijn eigen beleidsterrein, draait hij zich om. In de schemer van het ministeriegang, wacht daar het dossier. Hij heeft erover gehoord, hij wist dat het zou komen. Nu is hij te moe om er nog veel weerstand aan te bieden.

En zo slaat hij de dikke ringmap open waarop staat: ‘Leerrechten’.

Kent u ze nog? Ze schijnen alweer uit het tweede paarse kabinet te stammen. Die rechten kun je vergelijken met een soort onderwijsbonnen waarbij studenten hun colleges kunnen inkopen bij verschillende instellingen. Het was Ruttes stokpaardje toen hijzelf staatssecretaris van hoger onderwijs was. Iets liberaals in de trant van: ‘De burger weet altijd wat beter is voor hem dan de overheid.’ Ze kwamen er nooit wegens te veel gedoe en vallende regeringen. Nu zijn ze dus herrezen. Maar helaas eerder als een hersenetende zombie dan een Heiland.

De leerrechten heten nu vouchers en zijn in eerste instantie bedoeld voor de deeltijders. Aangezien ze niet het graf in te slaan zijn, is het vermoeden gerechtvaardigd dat ergens in het stoffige dossier geschreven staat dat ze ooit in de masterfase ingevoerd moeten worden. Dat was althans Ruttes insteek.

Misschien weet u het niet, maar die eerbare mensen die hun avonduren niet besteden aan online shoppen maar aan studeren, krijgen het moeilijk als het aan Zijlstra ligt. Ze worden onevenredig hard geraakt door de langstudeerboete, de kosten van een tweede studie en o ja, een bsa dat bijna even hoog is als dat voor voltijders.

De overheid wil de deeltijdstudies niet langer bekostigen. Tenzij er een tekort is aan bijvoorbeeld verplegers en onderwijzers. Dan schrijft Den Haag een voucher uit waarmee je precies datgene kunt studeren waar de overheid een gat op de banenmarkt voorziet.

Opeens is dus hetzelfde bonnensysteem dat decentralisme beoogde een symptoom van overheidsbemoeienis geworden. Dat het lijnrecht ingaat tegen het liberale gedachtegoed, daar mogen de partij-ideologen zich op een slecht bezocht borrelavondje druk over maken.

Kwalijker is dat het nog veel meer gedoe voor de universiteiten met zich meebrengt. Een opleiding hou je niet een paar jaar in de lucht tot de markt er behoefte aan heeft. Laat staan dat je altijd even goed kunt voorspellen hoeveel ICT’ers je nodig denkt te hebben. En je wordt niet opeens ingenieur omdat een rechtenstudie te duur is. Zijlstra kreeg er verleden week al van langs in de Kamer omdat zijn prestatieafspraken al te veel rompslomp met zich zouden meebrengen. Een liberaal die tegen marktwerking is, past in de paarse poldertraditie. Een liberaal die voor meer bureaucratie zorgt, zou uit de blauwe familie geroyeerd moeten worden.